کنوانسیون بازل

کنوانسیون بازل باهدف کنترل نقل و انتقالات فرامرزی پسماندهای خطرناک و سایر انواع پسماندها و ارتقای مدیریت زیست محیطی آنها تدوین شده است. پیش از تدوین کنوانسیون بازل، نقل و انتقالات پسماندهای خطرناک از کشورهای توسعه یافته به کشورهای درحال توسعه، کشورهای با اقتصاد در حال گذار و کشورهای کمتر توسعه یافته به راحتی و بدون هیچ مانعی برای منتفع شدن از نیروی کار ارزان قیمت این کشورها و اجتناب از انتقال آلودگیهای ناشی از بازیافت غیر اصولی به کشورهای توسعه یافته صورت می گرفت. بدین نحو، پسماندها طی فرایندهایی معیوب بازیافت می شدند و کلیه آلودگیها و به تبع آن صدمات زیست محیطی و بهداشتی در این کشورها برجای می ماند و حاصل این عملیات که اغلب مواد ذیقیمتی بودند به کشورهای توسعه یافته منتقل می گردید. در پی اوج گیری نگرانیهای بین المللی از اینگونه اقدامات، کنوانسیون بازل در 22 می 1989 تدوین و به امضای 53 کشور رسید و پس از آن در 5 می 1992 در جهان لازم الاجرا گردید. به تدریج تا به امروز 187 کشور با تصویب قانونی آن به عضویت این کنوانسیون در آمدند. کشور جمهوری اسلامی ایران نیز پس از تصویب قانون الحاق کشور به کنوانسیون، در تاریخ 31/6/71 و تأیید آن در شورای نگهبان در تاریخ 12/7/71 ، به عضویت کنوانسیون در آمد.

پس از تصویب این کنوانسیون برنامه ریزیهای همه جانبه ای توسط سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل حمل و نقلهای فرامرزی  پسماندها که تا پیش از آن بدون هیچ قاعده ای به راحتی وارد کشور می شدند در کنار ارتقای مدیریت زیست محیطی این نوع پسماندها در کشور، آغاز شد. این سازمان رویه هایی را در راستای اجرای مفاد کنوانسیون با هماهنگی سایر دستگاههای دخیل در این امر تنظیم نمود که نتیجه آن امروز کنترل تمامی مرزهای کشور در خصوص مبادلات فرامرزی پسماندها، توسط گمرک و تحت نظارت این سازمان در راستای ممانعت از حمل و نقل های فرامرزی خارج از رویه و مفاد کنوانسیون بازل می باشد. همچنین ضوابط مختلفی در مدیریت زیست محیطی پسماندهای پزشکی، پسماندهای برقی و الکترونیک، پسماندهای بی فنیلهای پلی کلره، پسماندهای جیوه و پسماندهای کشاورزی در زیر مجموعه قانون مدیریت پسماند تدوین شده است. این سازمان همچنان روند پیشرفت محیط زیست کشور در اجرای ملی مفاد کنوانسیون بازل در هر دو جنبه کنوانسیون یعنی مدیریت زیست محیطی پسماندها و کنترل نقل و انتقالات فرامرزی آنها را راهبری می کند و همگام با پیشرفت کنوانسیون در سطح بین الملل مدیریت خود را ارتقا می بخشد  و به روز رسانی می نماید.

در کشور جمهوری اسلامی ایران متن کنوانسیون درتاریخ 1371/7/12 به تأیید شورای نگهبان و این تأیید در تاریخ 1371/7/20 به مجلس شورای اسلامی ارائه و به تصویب نهایی رسید. درتاریخ 1371/10/15 كشور به كنوانسيون ملحق شد. این کنوانسیون بازل مشتمل بر 29 ماده و 9 ضمیمه است.

متن ترجمه شده ی این کنوانسیون از اینجا قابل دریافت می‌باشد.